ETKİ ANALİZİ
a) Projenin Değiştireceği Mevcut Yapılar/Durumlar
Proje ile öğrenci finansmanında önemli yer tutan ancak istenilen tutara ulaşmayan burs sistemine farklı bir yaklaşım getirilerek yeni kaynak sağlanacaktır. Ayni burs sistemi ile öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılama fırsatı yerinde doğrudan ihtiyaçlarının ayni olarak giderilmesi hedeflenmektedir.
Proje tasarımında ayni yardım yapılması sırasında gıda bankacılığı kapsamına giren ürünlerde gıda bankacılığı da kullanılacaktır. Gıda bankacılığı vakıf ve dernekler tarafından yürütülen gayri ticari faaliyetlerdir. AltınPuan Gıda Bankacılığı Modeli ile gıda bankacılığına iki temel yenilik getirilmektedir. Bunlardan ilki gıda bankacılığı kapsamında yer alan gıda, giyecek, yakacak ve temizlik malzemelerinden fiziki saklama koşulları nedeniyle gıda bankacılığına geleneksel olarak elverişli olmayan her türlü ürün gıda bankacılığı kapsamında mümkün hale gelecektir. Diğer yenilik ise, gıda bankacılığına konu ürünlerin tedarikçi tarafından doğrudan ihtiyaç sahibine teslim edilebilecek hale gelmesi nedeniyle gıda bankacılığı yapan sivil toplum kuruluşlarının bağışlanan ürünlerin toplanması, depolanması ve yeniden dağıtımı için yüklenecekleri maliyet ve insan kaynağı ihtiyacını minimize etmelerini sağlamaktadır. İhtiyaç sahibinin belirlenerek, gerçek ihtiyacın tespit edilmesi ve marjinal faydanın kontrol edilebilmesi, sivil toplum kuruluşlarının gıda bankacılığı faaliyetindeki etkinliklerini ve erişebilecekleri ihtiyaç sahiplerini de artıracaktır.
AltınPuan Gıda Bankası Derneği’nin hedef kitlesi başka bir gıda bankasının doğrudan hedefinde yer almayan yükseköğrenim öğrencileri olması nedeniyle başka bir sivil toplum kuruluşunu etkilemeyeceği değerlendirilmiştir. Sistem rekabetçi değil paylaşımcı olarak tasarlanmış olup diğer sivil toplum kuruluşları da aynı koşullarda sistemden faydalanabileceklerdir. Nakdi destek mahiyetindeki burs sistemindeki yetersizliklere karşın, projenin yeni bir finansman yöntemi olarak devletin eğitim faaliyetlerine ve öğrencilere yönelik yardım faaliyetlerini de 12.Kalkınma Planına uyumlu olarak katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Gıda bankacılığı yanında tedarikçilerin (küçük ve mikro işletmelerin ancak bunlarla sınırlı olmaksızın) doğrudan istemin bir parçası haline gelmesi nedeniyle AltınPuan Gıda Bankacılığı e-ticaret iş modelini de kullanacaktır. Diğer e-ticaret modellerinden farklı olarak platform tek alıcı ve bağışçılara yönelik tek satıcı olarak piyasa koşullarına müdahale etmeden (fiyatı değiştirmeden) kayıtlı ekonominin kurallarına uygun hareket edecek ve destekleyecektir. Sistem, muhasebe entegrasyonu ile tedarikçi küçük işletmelerin ve gerçek usulde vergi mükellefi bağışçıların yoğun belge trafiğini de sadeleştirecektir. Projede tüm hareketler ve tahsisatlar izlenebilecek ve akıllı sözleşmelerle sistem kullanıcıları işlemler üzerinde kontrole sahip olmalarını sağlayacaktır. AltınPuan Gıda Bankacılığı Modeli mesafeli satış avantajlarını kullanan ancak yerinde satış ve teslim esasına dayalı bir iş modeli olarak kendi talebini oluşturmaktadır. Kargo hizmetleri sunmadığından geleneksel e-ticaret platformlarının etkinliklerini kısıtlamayacağı değerlendirilmiştir. Yerinde teslim, doğrudan tedarikçi işyerinde yapılacağından tedarikçilerin potansiyel işlerinden pay alınmayacağı, tersine uzaktaki bağışçıları fiili müşteri haline getirerek daha da artıracağı ve yapacakları satışları daha önceden öğrenerek kaynak planlaması yapmalarını ve işletme sermaye verimliliklerini artıracakları değerlendirilmektedir.
AltınPuan Gıda Bankacılığı sistemi kamu düzenine ve kamunun üstlenmiş olduğu görevlere destek vermek ve geliştirmek amacıyla tasarlanmıştır. Sistemin algoritma yapısı ile API (Application Programming Interface) aracılığı ile kamunun eş zamanlı izlemesine, verilere erişmesine, verilecek yetkilendirmelerle faaliyete müdahale etmesine, veri toplamasına, çapraz denetim yapabilmesine, fiyat değişimlerini izleyebilmesine olanak verecektir. Sistem piyasanın her türlü denetimine, ticari faaliyetlerin kayıt altına alınmasına destek olarak kamu hizmetlerinin yürütülmesinde ilgili kurumlara olanak sağlayacak, denetlenebilirlik ve şeffaflık fonksiyonları ile tedarikçilerin kayıtlı ticari faaliyete gönüllü uyumunu da destekleyecektir.
Derecelendirme sistemi ile tedarikçiler organik yüksek puanları ile potansiyel müşterilerinin dikkatini çekebilecek, doğal ve ücretsiz etkin pazarlama olanaklarını artıracak, ürün ve hizmetlerinden daha geniş bir kitleyi bilgilendirebilecekleridir.
b) Proje Verilerinin Temin Edilmesi Gereken Yerler
Projenin kapsama alanı ve büyüme potansiyeli, yükseköğretim kurumlarının ön lisans ve lisans seviyesinde eğitim gören öğrenci sayısına bağlıdır. Toplam öğrenci sayısı Yüksek Öğretim Kurumunun açık verilerinden erişilebilmektedir. 2022-2023 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistiklerine göre, Türkiye’deki 208 yükseköğretim kurumunda 6.950.142 öğrenci bulunmaktadır. 2023-2024 dönemi için örgün öğretimde ön lisans programları için 388 bin, lisans programları için 465 bin olmak üzere toplam 853 bin kontenjan ayrılmıştır. Proje tam kapasiteye ulaştığında örgün öğretimde bulunan tüm öğrencilere erişebilecek duruma gelecektir. Hedef kitlenin teknolojik uygulamaları kullanma ve bunlara çabuk hakim olma becerisi bulunan genç eğitimli kitle olması nedeniyle teknolojik uygulama yoğunluklu projemizin kullanımının çabuk yaygınlaşacağı değerlendirilmektedir.
Proje her bir üniversite merkezli olarak ayrı ayrı başlatılacak olup, pilot uygulamasının Kocaeli Üniversitesi Umuttepe Kampüsü bölgesinde başlatılması planlanmaktadır. Açık kaynak bilgileri itibariyle Kocaeli Üniversitesinin 62.321 öğrencisi bulunmaktadır. Lisansüstü öğrencilerin çoğunluğunun bir ile sahip olmaları nedeniyle ihtiyaç sahibi sayısının az olduğu değerlendirilmiştir. Yüksekokul ve meslek yüksekokullarının farklı kampüslerde bulunması nedeniyle Umuttepe Kampüsü etrafındaki potansiyel tedarikçilerden 33.788 lisans öğrencisinin yararlanabileceği değerlendirilmiştir. Projenin test aşaması tamamlanarak fiilen başlamasından itibaren bir yıl içerisinde öğrencilerin en az yarısının projeye katılmış ve yararlanabilir aşamaya geleceği tahmin edilmektedir.
AltınPuan projesinde karşılanacak ihtiyaçların önemli kısmı Gıda Bankacılığı kapsamına girmektedir. Gıda bankacılığı mevzuat gereğince sadece dernek ve vakıflar aracılığı ile yürütülmektedir. Dernekler bakımından verilere İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğünden erişilecektir.
c) AltınPuan Projesinden Etkilenecek Olan Kesim ve İhtiyaç Analizi
AltınPuan Gıda Bankacılığının birincil hedef kitlesi ön lisans ve lisans seviyesinde olan üniversite öğrencilerinin ihtiyaçlarını doğrudan bir nakdi kaynak transferi yapılmaksızın ayni olarak karşılamaya yöneliktir. Proje gıda bankacılığından yararlanacak ancak karşılanacak ihtiyaçlar vergi avantajı sağlayan ürünlerle sınırlı tutulmayacaktır.
Gıda bankacılığı destek kapsamına giren öğrencilerin fizyolojik ihtiyaçları bakımından her türlü gıda ve temizlik maddesi; beşeri ihtiyaçları olan kıyafetler; mümkün olması halinde üniversite vakıflarınca işletilen iktisadi işletmeler başta olmak üzere yine öğrencinin kolaylıkla erişim sağlayabileceği sistem paydaşı işyerlerinin tedarik çeşitliliğine bağlı olacaktır. Isınma giderleri bakımından doğalgaz, ilgili bölgede doğalgaz dağıtım şirketi ile yapılacak anlaşmalara ve sistem entegrasyonları ile mümkün hale getirilebilecektir. Proje, ihtiyaçların doğrudan tedarikçi işyerinde teslimine yönelik olması nedeniyle tedarikçiden teslim edilerek öğrenci olanakları ile teslim alınması ve taşınması zor olan yakacaklar bakımından her bir tedarikçi nezdinde istisnai olarak öğrenci adresinde teslim etme konusunda anlaşma sağlandığı durumlarda mümkün kılınacaktır.
Eğitim materyalleri vergi avantajı kapsamında yer almamakla birlikte projede yer alacaktır. Kırtasiye ihtiyaçları bakımından üniversite vakıflarının bu konuya özgü işletmeleri sisteme dahil edilmeye çalışılacaktır. Elektronik donanımların ithal olması nedeniyle sipariş ve teslim alma zamanı arasındaki kur farkından kaynaklanabilecek sorunlar nedeniyle son teslim tarihi kısa olarak belirlenebilecektir.
Sosyal ve kültürel ihtiyaçlar olarak öğrencilerin eğlenmelerine ve vakit geçirmeleri için internet paketleri, platform aboneliklerinin teknoloji firmaları , sinema ihtiyaçları bakımından yerel sinema salonları da tedarikçi olabilecektir. Tiyatro ve müzik gibi canlı performanslar bakımından bunların organizatörlerinin sistem paydaşı olmasına göre düzensiz faaliyetler de sisteme dahil edilebilecektir.
Ulaşım ihtiyacı hem şehir içi, hem de şehir dışı ulaşım çoğu öğrenci bakımından önemli ve zorunlu ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyaçların giderilmesine yönelik olarak şehir içi ulaşım sistemleri ile entegrasyon sağlanabilecek şekilde sistem alt yapısı geliştirilecektir. Şehir içi ulaşımda belediyeler ve özel şehir içi ulaşım hizmeti veren şirket, kişi veya kooperatifler de sisteme paydaş olarak zamanla dahil edileceklerdir. AltınPuan üniversiteler arası öğrenci ilişkilerini de geliştirme amacı doğrultusunda şehirlerarası ulaşımı hem farklı şehirlerdeki öğrencileri kaynaştırmak hem de öğrencilerin ailelerinin yanına gidip gelmelerini sağlamak bakımından TCDD, otobüs şirketleri ve havayolu şirketlerinin de tedarikçiler arasına katılması planlanmaktadır.